Nieoczywista strata czyli kiedy zostaje nam opakowanie po bliskich (ambiguous loss)

Nieoczywista strata to pojęcie wprowadzone przez Pauline Boss odnosi się do sytuacji, w których strata nie jest jednoznaczna, zamknięta czy społecznie uznana.

Dzieli się je na dwa główne typy:

1. Osoba fizycznie nieobecna, ale psychicznie obecna – np. zaginięcie bliskiej osoby, emigracja, adopcja, rozwód, więzienie.

2. Osoba fizycznie obecna, ale psychicznie nieobecna – np. choroby otępienne, uzależnienia, choroba psychiczna, głęboka depresja, śpiączka.

To rodzaj żałoby, która się „nie kończy”, bo nie ma jednoznacznego zakończenia. Wiąże się często z dezorientacją, poczuciem zamrożenia emocjonalnego, brakiem rytuałów pożegnania.

Doświadczenie nieoczywistej straty może głęboko wpłynąć na przyszłe relacje – uczymy się wtedy, że bliskość nie zawsze oznacza dostępność, a obecność może być pozorna. W rezultacie możemy mieć trudność z zaufaniem, obawiając się, że kolejna relacja znów zniknie „bez wyjaśnienia”. Często pojawia się potrzeba nadmiernej kontroli lub przeciwnie – dystansowania się, zanim ktoś zdąży odejść. Tego rodzaju niewypowiedziane żałoby mogą prowadzić do zamrożenia emocjonalnego, które utrudnia prawdziwe zaangażowanie, bo lęk przed powtórką bólu staje się silniejszy niż pragnienie bliskości.

*Źrodła:

• Boss P. (2023), Kochajac osobę z demencją, wyd. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego